ฮามามัตสึเป็นเมืองที่ผู้ผลิตเครื่องดนตรีจำนวนมากรวมตัวกันอยู่ ท้องถิ่นนี้ได้สร้างสรรค์และพัฒนาผลิตภัณฑ์ทางดนตรีที่ได้รับความนิยมมายาวนานนับแต่อดีต แต่ช่วงไม่กี่ปีมานี้มีการดำเนินกิจกรรมพัฒนาให้เป็น “เมืองแห่งดนตรี (The City of Music)” อย่างจริงจัง มีสถานที่ต่างๆ มากมายให้ได้สนุกเพลิดเพลินไม่ว่าจะเป็นผู้ที่ชื่นชอบดนตรีหรือผู้ที่ไม่ค่อยได้สัมผัสกับดนตรีเท่าไหร่นัก บทความนี้ขอแนะนำแหล่งท่องเที่ยวทางดนตรีและเครื่องดนตรีในฮามามัตสึที่อยากให้แวะไปชมกันให้ได้

ทำไมฮามามัตสึถึงกลายเป็นเมืองแห่งดนตรี

นายยามาฮะ โทราคุซุ (Picture courtesy of Yamaha Corporation)

ประวัติความเป็นมาของฮามามัตสึเมืองแห่งดนตรี เริ่มขึ้นเมื่อนายยามาฮะ โทราคุซุ (Yamaha Torakusu) ผู้ก่อตั้งบริษัทยามาฮ่า (Yamaha) มีโอกาสได้ซ่อมออร์แกนเครื่องหนึ่งในฮามามัตสึ เหตุการณ์นั้นได้กลายเป็นแรงจูงใจให้เขาเริ่มผลิตออร์แกนภายในประเทศซึ่งถือเป็นเรื่องแปลกในสมัยนั้น

ออร์แกนที่ผลิตสำเร็จหลังจากลองผิดลองถูกหลายต่อหลายครั้งถูกวางจำหน่ายไม่เพียงแค่ในญี่ปุ่น แต่ยังส่งออกไปขายทั่วเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ด้วย จนในปี 1897 เขาได้ก่อตั้ง บริษัทผลิตเครื่องดนตรีนิปปอน (Nippon Gakki Co.,Ltd.) ซึ่งปัจจุบันก็คือ บริษัทยามาฮ่า (Yamaha Corporation) นั่นเอง หลังจากนั้น ยามาฮะ โทราคุซุยังประสบความสำเร็จในการผลิตเปียโนหลังแรกของญี่ปุ่นอีกด้วย

ปี 1927 คาวาอิ โคอิจิ (Kawai Koichi) ชาวเมืองฮามามัตสึแต่กำเนิดได้ก่อตั้ง สถาบันวิจัยเครื่องดนตรีคาวาอิ (Kawai Musical Instruments Research Laboratory) และเริ่มการผลิตเปียโนราวกับจะวิ่งไล่ตามเส้นทางของโทรคุซุ ในที่สุดเปียโนหลังแรกของสถาบันวิจัยเครื่องดนตรีคาวาอิ Kawai Grand Piano ก็สำเร็จขึ้นในปี 1928
ด้วยเหตุนี้เองเมืองฮามามัตสึจึงก้าวสู่เส้นทางการเป็นเมืองแห่งดนตรีเรื่อยมา

1. เครื่องดนตรีที่สง่างามรอต้อนรับอยู่ตั้งแต่ในสถานีรถไฟชินคันเซ็น!

เมื่อลงรถไฟชินคันเซ็นที่สถานีฮามามัตสึ (Hamamatsu) ภายในสถานีก่อนออกจากจุดตรวจตั๋ว เราจะมองเห็นแกรนด์เปียโนของ Kawai Musical Instruments รวมทั้งกีตาร์และชุดเครื่องเสียงสเตอริโอของ Yamaha ตั้งโชว์อยู่ บริเวณนี้เป็นพื้นที่ให้บริษัทในท้องถิ่นผลัดกันจัดแสดงผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรมที่น่าสนใจของเมืองฮามามัตสึ

เราสามารถลองเล่นแกรนด์เปียโนที่จัดแสดงอยู่ในปัจจุบันได้ (มีกำหนดจัดแสดงถึงเดือนมิถุนายน 2021) ว่ากันว่าบางวันก็มีผู้มีฝีมือระดับมือโปรมาบรรเลงบทเพลงที่แสนไพเราะเพราะพริ้ง ดึงดูดให้ผู้คนมายืนฟัง ทำให้สถานีรถไฟมีชีวิตชีวาขึ้นมาทันที

บริษัทผู้ผลิตที่มาจัดและเนื้อหาการจัดแสดงมีการเปลี่ยนแปลงเป็นครั้งคราว แต่จัดแสดงเกี่ยวกับเครื่องดนตรีและผลิตภัณฑ์ทางดนตรีค่อนข้างบ่อย หากได้พบเครื่องดนตรีที่สง่างามคอยต้อนรับเราที่สถานีรถไฟคงทำให้รู้สึกตื่นเต้นและคาดหวังว่า “เราจะได้สัมผัสประสบการณ์แบบไหนในเมืองแห่งดนตรีกันนะ?”

2. ACT City แหล่งท่องเที่ยวทางดนตรีที่เป็นอาคารระฟ้ารูปร่างคล้ายฮาร์โมนิก้าตั้งตระหง่าน

เดินเพียงไม่กี่นาทีจากทางออกทิศเหนือของสถานีฮามามัตสึก็จะพบกับ ACT City อาคารเอนกประสงค์ซ์ซึ่งรวมอาคารของเอกชนและรัฐบาลท้องถิ่นเมืองฮามามัตสึไว้ด้วยกัน อาคารสูงระฟ้าอันงดงามที่มีรูปร่างคล้ายฮาร์โมนิก้า (หีบเพลงปาก) นี้เป็นหนึ่งในสัญลักษณ์ของฮามามัตสึเมืองแห่งดนตรี

ภายใน ACT City มีฮอลล์ขนาดใหญ่ที่เปิดการแสดงโอเปร่าและคาบูกิเต็มรูปแบบได้ ห้องขนาดกลางที่ติดตั้งไปป์ออร์แกนและอุปกรณ์เครื่องเสียงชั้นเยี่ยม มีการจัดคอนเสิร์ตและงานดนตรีต่างๆ เช่น การแข่งขันเปียโนนานาชาติซึ่งกล่าวกันว่าเป็นประตูสู่การเป็นนักเปียโนรุ่นใหม่

ด้านนอกอาคารยังมีสถานที่พักผ่อนของผู้คนอย่างสวนสาธารณะ “โชแปงฮิลล์ (Chopin Hill)” ที่ประกอบด้วยทางลาดและบันได ซึ่งเปิดรับแสงแดดอย่างเต็มที่

3. รู้จักกับจุดกำเนิดของเมืองแห่งดนตรีที่ยามาฮ่า อินโนเวชั่น โรด (Yamaha Innovation Road)

Yamaha Innovation Road เป็นพิพิธภัณฑ์ที่จัดแสดงผลิตภัณฑ์ทางดนตรีและประวัติของ Yamaha ซึ่งเป็นจุดเริ่มต้นที่ทำให้เมืองแห่งดนตรีฮามามัตสึถือกำเนิดขึ้น โดยเป็นพิพิธภัณฑ์ที่เน้นให้เราได้เรียนรู้ผ่านประสบการณ์ของเราเองทั้งจากการ “ดู” “ฟัง” และ “สัมผัส” ดนตรี

เมื่อเดินเข้ามาในชั้นพิพิธภัณฑ์ ด้านหน้าจะมีพื้นที่ Concept Stage เวทียกระดับที่จัดแสดงเครื่องสายและเครื่องเป่าลมประเภทละ 3 ชนิด ซึ่งแสดงถึงแนวคิดของ Yamaha ที่ผลิตเครื่องดนตรีหลากหลายประเภทตั้งแต่อะคูสติก (เครื่องดนตรีที่ไม่มีการใช้ไฟฟ้า) จนถึงเครื่องดนตรีไฟฟ้า

เปียโนไฟฟ้าที่อยู่ในมุมเดียวกันได้รับการออกแบบเป็นพิเศษให้สนุกกับการชมดนตรีผ่านการชมด้วยสายตา โดบเมื่อกดคีย์ที่เปียโนแล้วจะปรากฏภาพแสงสีสวยงามบนหลังคาเปียโนคล้ายการฉายภาพโปรเจคชั่นแมปปิ้ง

พื้นที่ Musical Instrument Display Area มีการจัดแสดงเครื่องดนตรีหลากหลายประเภทครบครันสมกับเป็นผู้ผลิตเครื่องดนตรีครบวงจร ในพื้นที่นี้เราสามารถลองเล่นเปียโน กีตาร์ และอื่นๆ ได้ด้วย

ยังมีคอนเสิร์ตแกรนด์เปียโนอันล้ำค่าซึ่งเป็นเปียโนที่มืออาชีพใช้ในคอนเสิร์ตฮอลล์ ยากจะได้เห็นแบบใกล้ชิดเช่นนี้ เมื่อได้ลองดีดดู เสียงที่เกิดออกมาช่างนุ่มนวลฟังสบายมีเสน่ห์ชวนให้หลงใหล

พื้นที่ History Walk จัดแสดงเส้นทางประวัติศาสตร์ของ Yamaha นับแต่ออร์แกน เปียโนในยุคก่อตั้ง ไปจนถึงผลิตภัณฑ์ต่างๆ มากกว่า 200 ชิ้นในปัจจุบัน

ออร์แกนที่ผลิตในช่วงก่อตั้ง

ออร์แกนสไตล์ย้อนยุคในช่วงก่อตั้ง มีการออกแบบที่น่ารักมาก

นอกจากนี้ยังมีการจัดแสดงอื่นๆ อีกมากมาย เช่น การจัดแสดงที่ทำให้รู้ถึงประวัติ ความใส่ใจ และโครงสร้างเครื่องดนตรีของ Yamaha รวมถึงการจัดแสดงที่ได้สัมผัสกับเทคโนโลยีล่าสุด!

หากใครสนใจการเข้าเยี่ยมชม จำเป็นต้องจองล่วงหน้า

4. จากเปียโนหนึ่งหลังสู่เครื่องดนตรีจากทั่วโลก เรียนรู้วัฒนธรรมดนตรีอันลึกซึ้งที่พิพิธภัณฑ์เครื่องดนตรีเมืองฮามามัตสึ

พิพิธภัณฑ์เครื่องดนตรีเมืองฮามามัตสึ (Hamamatsu Museum of Musical Instruments) เป็นพิพิธภัณฑ์เครื่องดนตรีของภาครัฐเพียงแห่งเดียวในญี่ปุ่นที่รวบรวมเครื่องดนตรีหลากหลายชนิดจากประเทศต่างๆ ไว้ด้วยกัน

จากแนวคิด “ปฏิบัติต่อเครื่องดนตรีทุกชนิดในโลกอย่างเท่าเทียม” ที่นี่จึงมีเครื่องดนตรีที่รวบรวบไว้มากถึง 3,300 ชิ้น! ไม่ว่าจะเป็นเครื่องดนตรีจากเอเชีย ญี่ปุ่น โอเชียเนีย (กลุ่มประเทศและหมู่เกาะในมหาสมุทรแปซิฟิก) อเมริกา แอฟริกา และยุโรป รวมถึงเครื่องดนตรีตะวันตกที่ผลิตในประเทศ และเครื่องดนตรีไฟฟ้าต่างๆ

พิพิธภัณฑ์นี้เป็นสถานที่เพียงแห่งเดียวในญี่ปุ่นที่มีครบทั้งเครื่อง

ดนตรีวงกาเมลันของเกาะชวา (Javanese gamelan) วงกาเมลันของเกาะบาหลี (Balinese gamelan) และวงเจกอกของบาหลี (Gamelan Jegog)

ภายในพิพิธภัณฑ์จัดแสดงเครื่องดนตรีราว 1,500 ชิ้น ที่นี่ไม่ได้อลังการแค่เรื่องจำนวนเท่านั้น แต่พื้นที่จัดแสดงยังไม่มีกระจกกั้น ทำให้ยิ่งสัมผัสพลังของเครื่องดนตรีได้อย่างใกล้ชิด

อีกหนึ่งในไฮไลต์ของที่นี่ไม่เพียงแค่มีการจัดแสดงเครื่องดนตรีในยุคปัจจุบันเท่านั้น แต่ยังมีเครื่องดนตรียุคกลาง และเครื่องดนตรีสมัยใหม่จัดแสดงด้วย แค่ในมุมจัดแสดงเครื่องดนตรีประเภทคีย์บอร์ดนั้นมีทั้งออร์แกน เปียโน และเครื่องดนตรีอื่นๆ อีกราว 70 ชิ้น เช่น ฮาร์ปซิคอร์ด (Harpsichord) ซึ่งเป็นต้นแบบของเปียโน และคลาวิคอร์ด (Clavichord) ซึ่งเผยโฉมครั้งแรกในช่วงศตวรรษที่ 13 ถึง 14

ฮาร์ปซิคอร์ดที่ตกแต่งด้วยภาพศิลปะสวยงามในรูปถูกสร้างขึ้นในศตวรรษที่ 18 เดิมเป็นของขุนนาง ปัจจุบันคือเครื่องดนตรีล้ำค่ามากที่สามารถรอดพ้นจากการถูกทำลายในยุคปฏิวัติฝรั่งเศส ยุคที่เครื่องดนตรีถูกมองเป็นของฟุ่มเฟือยของขุนนางมาได้

นอกจากนี้ยังมีเครื่องดนตรีพื้นบ้านและเครื่องดนตรีที่ใช้ประกอบพิธีกรรมมากมายจากเอเชีย โอเชียเนีย และแอฟริกา รับประกันได้เลยว่าเราจะได้พบกับเครื่องดนตรีที่มีเอกลักษณ์และไม่เคยเห็นมาก่อนมากมาย!

ภายในพิพิธภัณฑ์ยังมีการติดตั้งหูฟังเพื่อฟังเสียงของเครื่องดนตรีและมุมที่ให้ลองเล่นเครื่องดนตรีบางชิ้นได้ด้วย รวมทั้งยังมีการจัดมินิคอนเสิร์ตในวันอาทิตย์หรือวันหยุดนักขัตฤกษ์ (กำหนดการไม่แน่นอน)

สินค้าน่ารักๆ ที่มีรูปร่างลวดลายเครื่องดนตรี! ของที่ระลึกจากพิพิธภัณฑ์เครื่องดนตรีเมืองฮามามัตสึ

ที่นี่ยังมีของที่ระลึกลวดลายเครื่องดนตรีจำหน่ายมากมายด้วย

ที่เหลาดินสอราคาตั้งแต่ 660 เยน (ซ้าย)

เข็มกลัดประดับมุก 1,980 เยน (กลาง)

เครื่องเขียนราคาตั้งแต่ 121 เยน (ขวา)*ราคารวมภาษีแล้ว

ทั้งเข็มกลัดขนาดเล็กประดับมุก รวมทั้งอุปกรณ์เครื่องเขียนต่างๆ อย่างคลิปหนีลกระดาษ ดินสอ ที่เหลาดินสอ สติกเกอร์ และสมุดบันทึก ล้วนเป็นของที่ระลึกเล็กๆ ไม่หนักกระเป๋าที่อยากแนะนำเป็นอย่างยิ่ง

สินค้ามากมายของที่นี่ออกแบบมาให้เพียงแค่มองดูก็รู้สึกสนุกตื่นตาแล้ว

5. ให้ดนตรีก็อยู่ใกล้ตัวเราเสมอ! กับฮาร์โมนิก้าของ SHOWA GAKKI SEIZO K.K. อันโด่งดังจากฮามามัตสึ

บริษัทเครื่องดนตรีโชวะกักกิเซโซ (SHOWA GAKKI SEIZO K.K.) คือ ผู้ผลิตฮาร์โมนิก้าในฮามามัตสึ ก่อตั้งเมื่อปี 1947 ผลิตและจำหน่ายฮาร์โมนิก้าหรือหีบเพลงปากแบบต่างๆ ทั้ง ทรีโมโลฮาร์โมนิก้าหรือฮาร์โมนิก้าแบบช่องเป่า 2 แถว (Tremolo harmonica) ฮาร์โมนิก้าเดี่ยวหรือฮาร์โมนิก้าแบบช่องเป่า 1 แถว (Single Harmonica) มินิฮาร์โมนิก้า (Mini Harmonica) และอื่นๆ

ที่บริษัทเครื่องดนตรีโชวะกักกิเซโซให้ทัวร์ชมสตูดิโอผลิตฮาร์โมนิก้าได้โดยติดต่อล่วงหน้าทางโทรศัพท์หรืออินเทอร์เน็ต เราจะได้ชมวิธีการผลิตเครื่องดนตรีจริงๆ ของที่นี่

ภายในฮาร์โมนิก้าประกอบด้วยแผ่นโลหะเรียวยาวที่เรียกว่าลิ้น (Reed) ชิ้นส่วนนี้เรียกว่าเป็นหัวใจของฮาร์โมนิก้าเลยทีเดียว กลไกการเกิดเสียงของลิ้นเสียงก็คือการดูดหรือเป่าลมเพื่อให้ลิ้นสั่นสะเทือนออกมาเป็นโน้ตต่างๆ นั่นเอง

ที่สตูดิโอช่างฝีมือจะทำให้ลิ้นสั่นด้วยเครื่องมือพิเศษที่เป่าลมเข้าไป เมื่อตรวจสอบเสียงที่ได้ด้วยหูของตนเองและเครื่องปรับเสียงจูนเนอร์ ช่างจะต้องค่อยๆ เหลาปรับแต่งลิ้นเสียงอย่างละเอียดเพื่อให้ได้โน้ตที่แม่นยำและเสียงก้องกังวาน ฮาร์โมนิก้าแต่ละชิ้นจึงถูกผลิตขึ้นด้วยฝีมืออันประณีตของช่างฝีมือ

ฮาร์โมนิก้าที่จัดแสดงในร้าน (ซ้าย)

ฮาร์โมนิก้าที่เป็นของที่ระลึกยอดนิยม (ขวา)

ผู้ที่ปรับแต่งเสียงของฮาร์โมนิก้าคือช่างฝีมือที่มี Perfect Pitch (ความสามารถพิเศษในการแยกแยะโน้ตได้ทันทีเมื่อฟัง) ไม่ว่าจะเป็นฮาร์โมนิก้าทั่วไปหรือแม้แต้มินิฮาร์โมนิก้าจะได้รับการปรับแต่งเสียงสุดฝีมือให้ออกมาแม่นยำที่สุดโดยไม่ลดทอนคุณภาพลงแม้แต่น้อย

ประธานซุยามะกล่าวว่า “ฮาร์โมนิก้าสามารถพกพาไปได้ทุกที่ บรรเลงเพลงได้ทุกเวลา ยามที่เศร้าเสียงเพลงที่ออกมาก็เศร้า ยามที่สุขเสียงเพลงที่ออกมาก็สุข เป็นเครื่องดนตรีที่อยู่แนบชิดหัวใจเรามากที่สุด”

ฮาร์โมนิก้าที่ทำด้วยใจนี้มีจำหน่ายทั้งที่สตูดิโอ ตามโรงแรม และร้านขายของที่ระลึก

การท่องเที่ยวสัมผัสดนตรีและเครื่องดนตรีที่น่าประทับใจในฮามามัตสึ

ที่เมืองฮามามัตสึแห่งนี้ ไม่เพียงแต่เราจะได้เล่นหรือได้ฟังดนตรีแล้ว เรายังจะได้สัมผัสกับวัฒนธรรมประวัติศาสตร์ของดนตรีและเครื่องดนตรี รวมไปถึงความนึกคิดของผู้คนที่นี่ด้วย มาลองท่องเที่ยวประสบการณ์เชิงดนตรี พบกับเครื่องดนตรีต่างๆ ให้เป็นการเดินทางที่น่าประทับใจไม่อาจลืมกัน